TWOJA PRZEGLĄDARKA JEST NIEAKTUALNA.
Wykryliśmy, że używasz nieaktualnej przeglądarki, przez co nasz serwis może dla Ciebie działać niepoprawnie. Zalecamy aktualizację lub przejście na inną przeglądarkę.
Data: 28.07.2021
Czym jest środowiskowa ocena cyklu życia?
Środowiskowa Ocena Cyklu Życia (ang. Life Cycle Assessment) to technika mająca na celu dokładną analizę przedmiotu czy procesu technologicznego, która pozwala na oszacowanie ich bezpośredniego wpływu na środowisko. Metoda ta daje nadzieję na znaczną redukcję gazów cieplarnianych oraz osiągniecie światowej zeroemisyjności poprzez świadome planowanie. Przykładowo, dzięki LCA jesteśmy w stanie porównać różne procesy wytwarzania tego samego produktu i wybrać najbardziej efektywny z nich. Docelowym efektem jest w tym przypadku oczywiście korzyść dla środowiska naturalnego. Ocena LCA kolokwialnie nazywana jest też oceną „od kołyski, aż po grób”. Składa się ona z pięciu podstawowych etapów: 1 - wydobycie materiału, 2 – produkcja, 3 - transport i pakowanie, 4 - konsumpcja oraz 5 - utylizacja i recykling [1].
Żeby lepiej zrozumieć całą technikę przestudiujemy czynniki wpływające na środowiskową ocenę cyklu życia zakupionego przez nas komputera. Ocena ta zaczyna się już na etapie wydobycia materiałów potrzebnych do jego produkcji. Materiały z miejsca wydobycia transportowane są do fabryk i poddawane obróbce, w celu nadania im odpowiednich właściwości . Sam proces produkcji komputera równoznaczny jest z wykorzystaniem, a więc produkcją i transportem, ponad 2000 części wykonanych z metalu, szkła, czy plastiku [2].
Następnym etapem jest transport gotowego produktu - tu znów zużywane są paliwa transportowe i energia elektryczna, niekiedy urządzenie pokonuje tysiące kilometrów, nim trafi na nasze biurko. Ze względu na swoją wydajność, w przemyśle transportowym jako źródło napędu wykorzystywane są głównie silniki wysokoprężne Diesla. Samochód ciężarowy napędzany silnikiem Diesla zużywa od 25 do nawet 40 litrów oleju napędowego na 100 km [3]. Wydatek energetyczny powinien oczywiście zostać podzielony przez ilość transportowanych produktów.
Etap 4 to przede wszystkim ocena energochłonności urządzenia. Przykładowo mój laptop może pobierać nawet do 150W mocy w stanie czynnym (dane te znajdziemy na zasilaczu). Mnożąc tę wartość przez dziewięć godzin użytkowania dziennie otrzymamy całkiem pokaźną ilość zużytej energii elektrycznej. W tej części oceny znaczenie ma również czas użytkowania przez nas komputera, który nakład energetyczny, związany z poprzednimi etapami, pozwoli rozłożyć na lata użytkowania.
Ołów, związki bromu, chrom i kadm, to niektóre metale ciężkie, które możemy znaleźć w naszym komputerze. Te toksyczne pierwiastki łatwo przenikają do wody i gleby, stanowiąc tym samym zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt [4]. Ich szkodliwość jest kolejnym czynnikiem, który należy uwzględnić w ocenie LCA. Rodzaj użytych materiałów będzie zatem stanowić ważną część ostatniego etapu, jakim jest utylizacja urządzenia niezdatnego do pracy.
Nasuwa się jednak pytanie - czy te tysiące kilogramów dwutlenku węgla, hektolitry zużytej wody i kilowatogodziny energii elektrycznej to aż tak dużo? Przecież nasz komputer będziemy używać dobre dwa lata, nim wymienimy go na nowszy model.
W ciągu tego roku sprzedane zostało ponad 97 milionów komputerów, a liczba ta wciąż rośnie [5]. W czasie gdy czytacie ten tekst (zakładając, że na jego przeczytanie poświęcicie około cztery minuty) do domów i biur na całym świecie trafi 1900 urządzeń . To już robi wrażenie, prawda?
Analizując podstawowe parametry wchodzące w skład Środowiskowej Oceny Cyklu Życia naszego komputera mogliśmy zauważyć jak ważną rolę we wszystkich etapach odgrywa energetyka. Co więcej, dzięki wprowadzaniu coraz to nowszych i sprawniejszych technologii sektor energetyczny jest w stanie bezpośrednio wpłynąć na LCA wszystkich produktów przemysłu. Energia elektryczna pochodząca z Odnawialnych Źródeł Energii uwzględniana jest w ocenia LCA jako czynnik pozytywny. Mniejszy „ślad” energii jest korzystny dla środowiska naturalnego, a dostęp do niezawodnego źródła energii bazującego na OZE to możliwość optymalizacji i automatyzacji procesów przemysłowych, przy jednoczesnym polepszeniu ich Środowiskowej Oceny Cyklu Życia. To również możliwość wykorzystywania niskoemisyjnych, choć droższych metod produkcji, które stałyby się osiągalne dla mniejszych firm, dzięki dostępowi do taniej zielonej energii, która pomogłaby zrównoważyć koszty [6].
W chwili obecnej dostępne są technologie znacznie redukujące zużycie energii i materiałów produkcyjnych wielu produktów. W większości przypadków nie zostały one jednak wprowadzone z powodu większego nakładu energii elektrycznej w procesie produkcyjnym, nakładu równoznacznego z większym kosztem - mówiąc wprost, z punktu widzenia koncernów i firm, technologie te są po prostu nieopłacalne. Rozwiązaniem tego problemu jest tania i niezawodna energia ze źródeł odnawialnych. Tu jednak sektor energetyki staje przed dużym wyzwaniem, które chciałabym opisać w kolejnym tekście związanym z oceną LCA.
Autor:
Zuzanna Kołodko
Źródła:
Grafika:https://unsplash.com/@punkidu?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditCopyText
[1] https://ecochain.com/knowledge/life-cycle-assessment-lca-guide/
[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959652618318444
[3] https://www.webfleet.com/en_gb/webfleet/blog/do-you-know-the-diesel-consumption-of-a-lorry-per-km/
[4] http://www.recykling.pl/recykling/index/r/odpady/266/o/21
[5] https://www.worldometers.info/computers/
[6] Bill Gates, książka „Jak ocalić świat od katastrofy klimatycznej”, rozdział 5 - „O wytwarzaniu rzeczy”